Rwa kulszowa, zwana również ischialgią to charakterystyczny zbiór objawów, spowodowanych uciskiem krążka międzykręgowego na korzeń nerwu kulszowego. Dolegliwość ta znana jest ludzkości już od czasów starożytnych, jednak dopiero w XX wieku odkryto jej przyczyny. Dzisiaj wiadomo, że etiologia tego schorzenia może być całkiem złożona.

Rwa kulszowa – przyczyny

Do jej przyczyn zalicza się:

• uwypuklenie krążka międzykręgowego i jego nacisk na korzeń nerwowy pomiędzy kręgami, L4-L5 lub L5-S1, podrażnienie nerwu powodujące jego stan zapalny, co skutkuje uczuciem pieczenia, ciągnięcia lub kłucia, które nasila się przy wykonywaniu ruchów zgięcia i rotacji tułowia;
• zwężenie kanałów kręgowych przez zmiany zwyrodnieniowe kręgów, odwodnienie krążków międzykręgowych lub przez osteofity powodujące ucisk na nerw;
• mięsień gruszkowaty znajdujący się pod mięśniami pośladkowymi i przebiegający blisko nerwu kulszowego oraz wzmożone napięcie tego mięśnia powoduje zaburzenie przesuwalności nerwu w pochewce nerwowej i podrażniając go daje objawy rwy kulszowej. 

Objawy rwy kulszowej

Do najczęstszych objawów rwy kulszowej należą: 

• ostry ból w okolicach odcinka lędźwiowego kręgosłupa, promieniujący i schodzący przez pośladek oraz tylną częścią uda przez łydkę aż do pięty i palców;
• przenikliwy ból przy unoszeniu nogi w pozycji leżącej; 
• drętwienie rozlewające się na kończynę dolną przy długotrwałym przebywaniu w jednej pozycji, a także mrowienie; 
• zaburzenia czucia, a nawet zaburzenia kontroli i siły mięśniowej. 

Warto wspomnieć, że ischialgia może mieć różny przebieg. Wyróżnia się zatem trzy stany: ostry, podostry i przewlekły. 

Przenikliwy ból nerwu kulszowego

Choroba ta dotyczy nie tylko ludzi w starszym wieku, ale również ludzi młodych, którzy często ze względu na specyfikę pracy, także często zapadają na to schorzenie. Warto więc zwracać uwagę na wczesne objawy oraz podejmować ćwiczenia prewencyjne, aby nie dopuścić do uszkodzenia nerwu kulszowego.

Zwykle symptomami ostrzegawczymi są krótkotrwałe bóle odcinka lędźwiowego lub mrowienia i pieczenie po tylnej stronie nogi, które pojawiają się przy dźwiganiu, schylaniu i prostowaniu lub przy długotrwałym siedzeniu. Niestety większość osób bagatelizuje te objawy, co w końcu doprowadza do nagłego bólu o wysokiej intensywności, który utrudnia normalne funkcjonowanie, a nawet siadanie czy wstawanie. W przypadku takiego ataku, pozycją, która daje największą ulgę jest leżenie na plecach z ugiętymi nogami. To właśnie taki przebieg nazywany jest ostrym i  w tym stanie zaleca się wszelkie metody łagodzenia bólu oraz unikanie ruchu.  

W stanie podostrym objawy nieco ustępują i możliwe staje się codzienne funkcjonowanie, jednak wciąż jest ono mocno utrudnione. W tym okresie pacjenci najczęściej trafiają do specjalisty. Stan przewlekły to długotrwały okres występowania dolegliwości, które jak sinusoida, zmniejszają się  i zaostrzają się w zależności od aktywności i trybu życia.

W terapii rwy kulszowej wykorzystywane są między innymi:

• drenaż limfatyczny
• physiolab
• exogen
• klawiterapia

Rehabilitacja, a rwa kulszowa

Postępowanie rehabilitacyjne w rwie kulszowej można zacząć już w stanie ostrym poprzez wykorzystanie różnych zabiegów przeciwbólowych. W stanach podostrym i przewlekłym stosuje się już terapię manualną oraz ćwiczenia oraz edukację w zakresie ergonomii ruchu, mające na celu usuwanie przyczyn ischialgii, jak i eliminację objawów, a także zapobieganie nawrotom dolegliwości. Warto zaznaczyć, iż wcześniejsze podjęcie aktywności związanej z rehabilitacją znacząco skraca czas powrotu do zdrowia, a sumienne stosowanie się do zaleceń fizjoterapeutów po skończonym procesie rehabilitacyjnym pomoże wyeliminować nawroty rwy kulszowej, lub złagodzić kolejne jej ataki.

Bibliografia:

– Cunningham C., „Rwa kulszowa”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007. 

– Żukiel R, Nowak S, Jankowski R, Sokół B, „Postępy w leczeniu bólów lędźwiowo-krzyżowych i rwy kulszowej na przestrzeni wieków” Neuroskop 2010, nr 12 

– Prusiński A, „Neurologia praktyczna  Wydanie II uzupełnione”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 2011.

– Dziura R, „Ocena porównawcza poziomu aktywności ruchowej i sprawności fizycznej osob leczonych na rwę kulszową oraz ludzi zdrowych.”  Kraków 2016